Moje wspomnienia

Przywódca ludowy. Droga do przewodzenia prowadziła przez rozłam w galicyjskim ruchu ludowym. Witos został wiceprezesem PSL "Piast", a w parę lat później jego prezesem. Prowadził ożywioną działalność polityczną w polskich organizacjach niepodległościowych i narodowych w okresie I wojny światowej. Stanął na czele Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Krakowie, pierwszego polskiego rządu, jaki powstał dla ziem byłego zaboru austriackiego. Ruch ludowy odgrywał w PKL szczególną rolę w "dniach niepodległości". Ludowcy starali się godzić zwaśnione stronnictwa, zwłaszcza socjalistów i narodowych demokratów, dlatego atakowano ich z prawa i z lewa. Za najważniejszy cel Witos uważał jednak w tym czasie powstanie rządu ogólnopolskiego - rządu Rzeczypospolitej Polskiej. Reprezentatywność tej władzy uznawał za mniej istotną, bo wiedział, że bez Galicji i ludowców, ogólnopolski rząd nie powstanie. Wielu przywódców ludowych wręcz oskarżało go za to o zdradę chłopskiej sprawy. Zrozumienie taktyki Witosa wyjaśnia nam, jak Polska z okresu zaborów powstawała jako kraj demokratyczny, a Witos wyrastał na męża stanu.