Mistrz i Małgorzata

Akcja utworu rozgrywa się w Moskwie lat trzydziestych naszego wieku, a zatem w Rosji Radzieckiej. Do stolicy tego państwa przybywa Szatan ze swoją świtą. Występuje tu jako Woland - mistrz sztuki kuglarskiej, zaś jego towarzysze to kot - Behemot, Azazello, Korowiow i wiedźma Hella. Przybywają by spełnić swoistą misję - urządzić wielki bal Szatana. Umieszczenie postaci "z piekła rodem" w samym środku totalitarnego ustroju komunistycznego przynosi niesamowite skutki. Diabły wywołują szereg afer i skandali, w różny sposób oddziaływują na ludzkie losy. Co ciekawsze szkodzą ludziom złym i zepsutym, natomiast sporo dobrego czynią dla bohaterów tytułowych. Bułhakow nie wyjaśnia swego stosunku do diabłów. Z jednej strony diabeł jest tu przedstawiony jako wyraz przekonań o dwoistej naturze świata i człowieka, z drugiej strony może być wysłannikiem Boga, badającym ludzkie dusze i sprawdzającym siłę cnoty i wiary, boskim misjonarzem. Patrząc z jeszcze innej strony diabeł może być buntownikiem, strąconym z nieba upadłym aniołem. Ludzie przedstawieni tutaj stanowią przekrój społeczeństwa moskiewskiego. Są tu zarówno zdemoralizowani pisarze z Massolitu, tajna milicja jak i ogłupiali przeciętni Moskwiczanie, myślący jedynie o najprostszych, przyziemnych potrzebach co demaskuje Korowiow w czasie spektaklu w teatrze Varietes. Jest też nieprzeciętny i walczący o swą niezależność, twórca, czyli Mistrz, a także Małgorzata.