Ferdydurke

Czego potrzeba, by trzydziestoletni Józef stał się znów Józiem? Na początek wystarczy wysł ać go do szkoły, potem zaangażować w romans z nastoletnią pannicą, a na koniec wyprawić na wieś „do parobka”. W tą absurdalną drogę wpisany jest bunt przeciw mitowi o bohaterze, który walcząc z losem, dojrzewa, by stać się Człowiekiem. Dla Gombrowicza dojrzałość jest stanem nieosiągalnym. Nie jest ważne, ile mamy lat. I tak mieszka w nas niedojrzałe, naiwne dziecko. Dziecko bezbronne wobec norm, konwenansów i „autorytetów” dbających, by nie zdobyło zbyt wiele wolności. Bo wolność jest niebezpieczna. Dzieciom wolności dawać nie należy. Niedojrzałe umysły trzeba kształtować i poddawać odpowiedniej tresurze. A gdyby ktoś się jednak zbuntował, Pimko wyśle go na powrót do szkoły. Na co komu dojrzałość, po co wolność? Wystarczą Forma, Gęba, Pupa i Łydka. Mirosław Łesyszakk