Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów

Jest to pierwsza historia włoskiej sztuki przeznaczona do czytania przez szeroką gamę odbiorców. Spowodowała wzrost (od XVI wieku) publikacji literatury historycznej w Italii i poza nią. Według autora sztuka nowożytna doskonaliła się stopniowo, a jej rozwój przebiegał w sposób konsekwentny i jednokierunkowy. Podzielił on sztukę włoską od czasów twórczości Cimabue do czasów Michała Anioła na trzy okresy równe stuleciom. Wiek XIV (trecento) był dzieciństwem sztuki, wiek XV (quattrocento) – młodością, natomiast wiek XVI (cinquecento) stał się wiekiem jej dojrzałości. Vasari upatrywał w historii rodzaj zbiorowego doświadczenia, pojmował historię jako część filozofii moralnej i jako część literatury pięknej.