Matka królów

Tym razem bohaterem powieści uczynił Kraszewski królowa Sonke (Zofie) Holszańską, czwarta małżonkę Władysława III Jagiełły i matkę dwóch panujących polskich monarchów. Poznajemy Sonke jako kilkunastoletnie dziewczę niezwykłej urody, wychowywane na litewskim dworze wielkiego księcia Witolda. Sonka przebywa tam, będąc krewną żony Witolda - księżnej Julianny. Nieoczekiwanie Witold postanawia wydać Sonke za maż. Jej małżonkiem ma zostać polski monarcha. Książę litewski chce przy tej okazji zrealizować własny zamysł polityczny - pragnie uczynić bohaterkę swoim narzędziem i dzięki niej wywierać wpływ na Jagiełłę. Ostatecznym celem Witolda jest bowiem koronacja, a tym samym uniezależnienie Wielkiego Księstwa Litewskiego od Polskiej Korony. Okazuje się jednak, iż Sonka nie chce być monarchinią malowana ani narzędziem dla cudzych celów politycznych. Ponadto szybko związuje się emocjonalnie z polskim królem, a także z nową ojczyzną. Zawiedziony Witold knuje zemstę...