Pasje błędomierskie

"Pasje błędomierskie" sprawiają wrażenie czegoś niesłychanie bliskiego, znanego, konkretnego i dotykalnego zarazem. Siła sugestii pisarskiej jest tak wielka, że sprawy powieści zaczynają się w przedziwny sposób kojarzyć z naszym codziennym życiem, wytwarzając potrzebę konfrontacji zdarzeń, sprawdzenia szczegółów i zidentyfikowania ludzi, o których wiemy, że są wymysłem, a w wymysł ten żadną miarą nie chcemy uwierzyć. A może nie są wymysłem? Może żyje wśród nas Tadeusz Zamoyłło, wspaniały starzec, wielki pisarz, laureat Nobla, uosobienie polskiej kultury i mądrości, dający swoim życiem świadectwo, że trud artysty jest świętym i tragicznym powołaniem. A jeżeli nie ma go wśród nas, to na pewno żyć będzie w wyobraźni tych, których Iwaszkiewicz wprowadził w krąg swoich pisarskich urojeń. Kategorie życia i idei, w jakich rozwija się akcja posiadają szczególny aspekt wieczności. Z dnia dzisiejszego wybiera pisarz tylko elementy istotne, ukazuje je w stanie oczyszczonym, przeciwstawia je wartościom trwałym i nieprzemijającym.