Żydzi dnia powszedniego

Ży­dzi dnia po­wsze­dnie­go Roz­dział I Płacz ko­tów za oknem wy­rwał mnie ze snu. Le­ża­łem zwró­co­ny twa­rzą do ple­ców oj­ca i wdy­cha­łem kwa­śny za­pach je­go cięż­kie­go, owło­sio­ne­go cia­ła. Oj­ciec gło­śno chra­pał. Chwi­la­mi za­chły­sty­wał się, bo w gar­dle za­czy­na­ło mu coś bul­go­tać. Wi­docz­nie więk­szy ka­wa­łek fleg­my da­wał o so­bie znać. Unio­słem po­wo­li gło­wę po­nad ko­ści­ste ra­mię oj­ca i spró­bo­wa­łem ro­zej­rzeć się po po­ko­ju. Na ko­mo­dzie, ciem­nie­ją­cej mię­dzy łóż­ka­mi ro­dzi­ców, sta­ła ma­ła lam­pa naf­to­wa, któ­ra rzu­ca­ła sła­be za­kop­co­ne świa­tło. [...]

Ur. 1888 w Radomiu Zm. 1943 w Warszawie Najważniejsze dzieła: Żydzi dnia powszedniego (1935, wyd. pol. przeł. Michał Friedman, Wydawnictwo Dolnośląskie, 1998), Di goldene pave (Złoty paw, 1937) Pisarz języka jidysz, eseista, tłumacz. Urodził się w Radomiu, w ubogiej rodzinie ? jego ojciec był handlarzem siana w okolicznych wsiach. Do dwunastego roku życia Jehoszua uczył się w chederze, potem skończył cztery klasy w polskim gimnazjum. Po odbyciu nauki, zatrudniony został jako subiekt w sklepie manufakturowym, przyuczał się też do zawodu ślusarza. Porzuca jednak rodzicielskie marzenia o pracy w przyszłościowym zawodzie i wbrew ich protestom wyjechał do Warszawy. Tam podjął pracę buchaltera w banku, a jednocześnie bardzo szybko nawiązał kontakty ze środowiskiem literatów języka jidysz. Jego pierwszymi próbami literackimi były pojedyncze wiersze pisane w języku rosyjskim, tłumaczył także w tym czasie na jidysz literaturę polską i rosyjską. W języku jidysz natomiast zadebiutował już z rozmachem - opowiadanie Perlego Szabes ukazało się w antologii Nowy Duch wydanej w Warszawie w 1908 roku przez samego Noacha Pryłuckiego. Potem Perle publikował liczne nowele, opowiadania i powieści, w których szczególnie trafnie opisywał, znane mu przecież doskonale, życie w żydowskim miasteczku ? codzienność jego mieszkańców, różne, pomijane przez innych typy ludzkie, a także życie na wsi. Wydana w 1935 roku powieść Żydzi dnia powszedniego przyniosła mu ogromny sukces, którego zwieńczeniem była nagroda przyznana mu w 1938 roku przez członków żydowskiego PEN Clubu. Ważną częścią jego twórczości były także reportaże, eseje krytyczne i polemiki, które ukazywały się w najważniejszych żydowskich dziennikach oraz pismach literackich. W dzienniku ?Der moment? publikował popularne powieści w odcinkach, które często nie były wybitne pod względem literackim, co zarzucali mu liczni krytycy. Podczas II wojny światowej Jehoszua Perle przebywał w getcie warszawskim, gdzie nie przestawał pisać ? zachowane z tego okresu teksty są próbą oddania i zrozumienia tragicznych warunków, w jakich znalazła się wtedy ludność żydowska. Szukając ratunku, stał się jedną z tysięcy osób, które padły ofiarą niemieckiej prowokacji zorganizowanej w budynku Hotelu Polskiego. Został zatrzymany i skazany na śmierć.

Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.