"Pan Tadeusz"

Dzieje sławy Pana Tadeusza dobiegają już stulecia. Skrzydlaty jej goniec odbył przez ten czas drogę długą i rozmaitą. Odbiwszy się, choć nie od razu, od ziemi, to się wznosił niebosiężnie w słońcu uwielbienia, to się zniżał w chłodnych mgłach zobojętnienia, żeby się znów wzbić w górę i zadziwiać coraz nową wspaniałością blasku. Dzisiaj, jak przed pół wiekiem, waży się nad Polską wysoko w błękicie. Używając starych słów, powiedzieć można, że poemat ten mimo wszystkich wahań był "kochankiem wieku" swego, a zamienione warunki polityczne nie rozluźniły w narodzie bynajmniej z nim związków. (...) Prosta jest tajemnica tej wytrwałej miłości, jaką Polska żywi do Pana Tadeusza. Pokolenia po pokoleniach czują prawdę sądu Niemcewicza: w tym dziele narodowość nasza uzyskała najwyższy, nieśmiertelny wyraz poetycki. - ze studium Sto lat sławy.