Piękna książka o pięknej postaci. Wieniawa - lekarz, poeta, żołnierz,
kawalerzysta, bon vivant, aktor, dyplomata, tłumacz, prezydent, a także
chyba najbardziej tragiczna i niezrozumiana postać Polski dwudziestolecia
międzywojennego. Postać wielkoformatowa i nieoczywista. Tak też ukazał go
autor. Książka przytacza oczywiście mnóstwo anegdot z epoki i fragmentów
wspomnień o najbardziej spektakularnych akcjach Wieniawy, ale mówi też
wprost o popadaniu w chorobę alkoholową, kontrowersyjnym stosunku do udziału
Polski w rozbiorze Czechosłowacji, czy naiwności w stosunku do Włochów,
Francji i Anglii tuż przed wybuchem II wojny światowej. [mała_mi,
lubimyczytac.pl]
Wieniawa połączył w swoim życiu rzeczy skrajnie różne. Był lekarzem i
żołnierzem podczas wielkiej wojny 1914-1918, a potem podczas wojny
polsko-bolszewickiej. Był adiutantem i przyjacielem marszałka Józefa
Piłsudskiego, towarzyszem zabaw i bohaterem wierszy największych ówczesnych
poetów - Tuwima, Słonimskiego, Wierzyńskiego. Był ambasadorem w Rzymie i
przez cztery dni, we wrześniu 1939 roku, prezydentem Rzeczypospolitej. Ale
najbardziej przylgnął doń tytuł, który i on sam chyba najwięcej ukochał:
Pierwszy Ułan II Rzeczypospolitej. [Iskry, 2015]
Biografia Wieniawy jest troszkę jak kolejka górska, czy raczej życie jego
było jak kolejka górska, bo albo były okresy radości i euforii, albo smutku
i zła, beznadziei. Książkę cechuje ciekawe ujęcie postaci, niesamowita
umiejętność nakreślania w kilku zdaniach tła społeczno-historycznego,
otaczającego opisywanego bohatera i przystępny, ciekawy język. Opisano w
niej Wieniawę w sposób taki, żeby ukazać go oczami zarówno życzliwych jak i
wrogów, przez wady i przez zalety - obiektywnie. Całe bogate życie Wieniawy
jest zarazem historią Polski w pigułce, historią odrodzenia się Polski,
następnie całego bogactwa, uroków i wad polityki międzywojennych kręgów
politycznych, które pan Urbanek ukazał obiektywnie, z wadami i zaletami tej
polityki. [@Renax, nakanapie.pl]
Autor odziera Wieniawę-Długoszowskiego z krzywdzącego mitu birbanta,
bawidamka, uwodziciela, lekkoducha. Udowadnia, że był nie tylko skandalistą,
ale i inteligentnym, oczytanym, wszechstronnym człowiekiem, doskonałym
tłumaczem poezji francuskiej i znawcą literatury, a także patriotą, którego
zasługi podczas drugiej wojny światowej są mało znane i niedoceniane.
Urbanek pokazuje Wieniawę-Długoszowskiego jako człowieka z krwi i kości,
owszem, krewkiego i mającego wady, ale także oddanego ojczyźnie i swojemu
wodzowi. To postać do tańca i do różańca. I może dlatego bliska
czytelnikowi, który potrafi spojrzeć obiektywnie na ludzkie słabości, nie
szuka w świecie historii bohaterów bez skazy, bo tacy po prostu nie
istnieją. Autor tej niezwykłej biografii przywołuje liczne źródła, cytuje
ciekawe wspomnienia Długoszowskiego i jemu współczesnych, jak z rękawa sypie
anegdotami, jednocześnie weryfikując najsłynniejsze legendy, np. opowieść o
wjechaniu do Adrii na koniu. Czyta się tę książkę jednym tchem, wciąż chcąc
więcej i więcej. Gdy dociera się do jakże smutnego finału, pojawia się żal,
że to już koniec. I że losy jednej z najsłynniejszych postaci
dwudziestolecia międzywojennego zakończyły się tak dramatycznie.
Książka Urbanka to nie tylko biografia, ale i interesująca opowieść o II
Rzeczpospolitej, jej burzliwej i skomplikowanej polityce, barwnym życiu
towarzyskim, kulturalnych elitach, artystycznej bohemie i codzienności
pierwszych lat po odzyskaniu niepodległości. [allison, lubimyczytac.pl]
Nota: przytoczone powyżej opinie są cytowane we fragmentach i zostały
poddane redakcji.
Tekst: Iskry, Warszawa 2015.
Projekt okładki: Marcin Labus.
