Intencją zespołu autorów i redaktorów było przygotowanie swoistego raportu o szkolnictwie z polskim językiem nauczania w państwach europejskich. Przyjęty został katalog zagadnień, które powinny być przedstawione w tekstach. W przypadku państw, w których szkoły takie mają długą historię i znaczące dokonania, nakreślona jest ich geneza i zarysowane dzieje. Następnie w opracowaniach ich znajdują się omówienia podstaw prawnych powoływania i funkcjonowania szkół. Autorzy odwołują się do regulacji obowiązujących w danym państwie, jak i sygnalizują zgodność (lub niezgodność) tych regulacji z normami prawa międzynarodowego, ewentualnie deklaracjami oświatowymi wyznaczającymi ideologie oświatowe. W kilku opracowaniach znajdują się przykłady lokalnych regulacji prawnych i/lub praktyk oświatowych, które ułatwiają lub utrudniają korzystanie z praw do oświaty i kultury grup mniejszościowych. Kolejnym zagadnieniem jest sieć szkół, informacje o liczbie, typach i szczeblach szkół, rozmieszczeniu terytorialnym, dostępności do szkół, zakresie zaspokojenia potrzeb oświatowych. Najważniejsi w tym obrazie są ludzie. Przedstawione więc są informacje o uczniach - ich liczbie, wieku, osiągnięciach szkolnych i pozaszkolnych, informacje o losach absolwentów. Drugą opisaną grupą są nauczyciele. W miarę możliwości - m.in. dostępności źródeł - podane zostały informacje o liczbie nauczycieli, ich wykształceniu, stażu pracy, formach podnoszenia kwalifikacji, doskonalenia, kontaktach z instytucjami w Polsce. Stosunkowo dużo miejsca zajmują ogólne charakterystyki oddające treść wykształcenia, wymagania programowe, metody i formy organizacyjne. W kilkuopracowaniach znajdują się wykazy podręczników i innych pomocy wykorzystywanych w procesie edukacji szkolnej. W poszczególnych tekstach zamieszczone są informacje o warunkach pracy nauczycieli i warunkach nauki, o zasadach finansowania, kontaktach ze społecznościami i instytucjami pozaszkolnymi - w tym z organizacjami polonijnymi, z duchowieństwem, z przedstawicielami państwa polskiego (ambasadami, konsulatami). Opracowania zawierają autorskie przedstawienia problemów funkcjonowania szkół, opinie i własne oceny. Informacjom często towarzyszą komentarze, czasem wyjaśnienia, niekiedy wątpliwości. W tekstach składających się na tom znaleźć można propozycje zmian, sugestie ulepszenia edukacji dla dzieci i młodzieży polskiej (czy pochodzenia polskiego) żyjącej w państwach europejskich. (fragment Wstępu)
