Kara:

Współczesne prawo karne nie pojawiło się nagle, w jakimś ściśle określonym, momencie dziejów. Ma ono swoją genezę i historię, przeszło długi proces ewolucji i formowania, a jego obecny i przyszły kształt zależy dużo bardziej od historycznych korzeni niż od futurologicznych spekulacji. Zamierzeniem moim było przybliżenie osobom zainteresowanym węzłowych zagadnień związanych z filozofią i historią kary. Dopiero wiek XIX przyniósł głębsze zainteresowanie historią kary. Stało się jasne, że tylko poznanie historii kary umożliwia pełne zrozumienie jej istoty. W polskiej nauce prawa karnego, której początki należy umieścić dopiero w tym właśnie okresie, prekursorem badań historycznych nad karą był autor pierwszego systematycznego wykładu prawa karnego - Romuald Hubę. Prace poświęcone zagadnieniom historycznoprawnym z zakresu prawa karnego są prawdziwą rzadkością (pomimo bardzo bogatej literatury historycz-noprawnej o szerszym zakresie). Brak jest całościowego opracowania dziejów polskiego prawa karnego, a prace poświęcone historii prawa, właśnie prawu karnemu poświęcają najmniej uwagi. Wiele pozycji pochodzi jeszcze z XIX w., część z nich ma charakter rozważań dogmatycznych, ograniczonych w swym znaczeniu do ściśle określonego czasu - tym samym są w istocie ahistoryczne. Często jest tak, że prace pisane przez historyków są mało interesujące dla karnistów, karniści zaś poświęcają najwięcej uwagi zagadnieniom, które z punktu widzenia nauk historycznych nie mają większego znaczenia. Tym samym wielkim problemem staje się wybór najbardziej odpowiedniej metody dla ukazania tych instytucji prawa karnego, które po części są nadal żywe i funkcjonują w ramach wielu obowiązujących systemów prawa karnego, po części zaś utraciły swe znaczenie dogmatyczne (niekoniecznie faktyczne) już wieki temu. Kary i tortury do takich właśnie instytucji należą i prezentując je w tej pracy postanowiłem dokonać połączenia metody historycznej i dogmatycznej. Ten swego rodzaju eklektyzm pozwala - jak sądzę - na swobodne ukazanie ewolucji kar i tortur bez rezygnacji z analizy dogmatycznej w poszczególnych, wybranych przypadkach. Taki jest też podstawowy cel tej pracy - zaprezentowanie wybranych środków prawa karnego z perspektywy ewolucyjnej, by dzięki temu lepiej i łatwiej było zrozumieć niektóre współczesne przepisy karne.