Tożsamość kulturoznawstwa

e-ISBN: 978-83-233-8464-9 Kulturoznawstwo do niedawna było dziedziną wiedzy, co do której świat akademicki miał stosunek co najmniej ambiwalentny. Z jednej strony istniało przekonanie, że nauki humanistyczne, w tym społeczne, są w jakiś sposób wzajemnie do siebie przynależne, a więc stanowią pewien obszar wspólny. Z drugiej strony, widoczna była tendencja do dywersyfikacji – tworzenia nowych dyscyplin wiedzy, wyodrębniania ich z dziedzin macierzystych, rosnącej specjalizacji. Kulturoznawstwo uważano za pewien rodzaj wiedzy eklektycznej, do której obszaru można było włożyć niemal wszystko – od demografii i archeologii, poprzez socjologię i historię, po ekonomię i zarządzanie kulturą. Po kryzysie lat osiemdziesiątych, którego skutkiem były opóźnienia, nieobecność i brak powszechniejszej recepcji najważniejszych problemów i tematów teorii kultury obecnych w nauce światowej, a zwłaszcza postmodernizmu i neomarksizmu, polskie kulturoznawstwo znalazło się w sytuacji dość szczególnej. Jeszcze nie zdołało w pełni wchłonąć i przyswoić światowej wiedzy końca dwudziestego wieku, a już musiało się zetknąć z nowym wyzwaniem – odwrotu od postmodernistycznej fragmentaryzacji świata i ujawnieniu się potrzeby nowej syntezy w dziedzinie humanistyki. Ponadto w roku 2005 kulturoznawstwo w Polsce przekroczyło kolejny próg instytucjonalizacji i stało się kierunkiem, w którego zakresie nadaje się stopnie naukowe (doktoraty i habilitacje). W tej nowej sytuacji pojawiła się potrzeba odpowiedzi na pytania podstawowe: czym ma być kulturoznawstwo, co łączy badaczy kultury, jak można zdefiniować tożsamość kulturoznawstwa. Odpowiedzi na te pytania poszukiwano na konferencji zorganizowanej przez Katedrę Teorii i Historii Badań Kulturoznawczych oraz w Zakład Semiotyki i Socjologii Kultury Instytutu Studiów Regionalnych Uniwersytetu Jagiellońskiego w październiku 2007 roku. Intelektualny plon tej konferencji zawarty jest w niniejszym tomie, oddanym właśnie w ręce Czytelników. Jarosław Rokicki