Kontakty polsko-ormiańskie sięgają początków polskiej państwowości. W X w. ormiańscy kupcy przemierzający szlaki handlowe zlokalizowane wzdłuż północnego wybrzeża Morza Czarnego docierali m.in. do Węgier i Polski. W okresie od XI do XVIII w. na ziemiach polskich powstały liczne ormiańskie kolonie. [...] Ormianie wywarli istotny wpływ na wiele dziedzin polskiego życia. Byli monopolistami w handlu Rzeczypospolitej ze Wschodem w XVI-XVII w. i jako kolporterzy elementów kultury orientalnej znacznie przyczynili się do orientalizacji polskiej kultury materialnej tego okresu i wykształcenia się oryginalnej kultury szlacheckiej, tj. sarmatyzmu. Ujawnili się też jako ludzie nauki i sztuki, urzędnicy, wojskowi. W okresie rozbiorów Polski pozostali społecznością aktywną w sferze gospodarki, polityki i kultury. Wnieśli m.in. istotny wkład w rozwój ekonomiczny Galicji [...]. W okresie II Rzeczypospolitej Ormianie polscy brali czynny udział w budowie nowego ładu gospodarczego i politycznego w kraju. Po II wojnie światowej zmiany granic oraz przesiedlenia dużej części Ormian polskich wraz z pozostałą ludnością polską do Polski spowodowały likwidację dotychczasowych kolonii ormiańskich. [...] znaleźli się oni w rozproszeniu na obszarze całego kraju. Istotne ich skupiska powstały w Bielsku-Białej, Gdańsku, Krakowie, Lublinie. Łodzi, Warszawie, Zielonej Górze oraz w licznych miejscowościach na Śląsku. [...] W latach 80. XX w. podjęto działania zmierzające do integracji jej przedstawicieli, zarówno lokalnie, jak i w skali kraju zaczęły powstawać pierwsze po wojnie organizacje, rozpoczęto działalność kulturalną, m.in. prelekcje i wydawnictwa. W ostatniej dekadzie XX w. rozpadł się ZSRR, a dawna Armeńska Socjalistyczna Republika Radziecka przekształciła się w niepodległą Republikę Armenii. Budownictwo nowej rzeczywistości ustrojowej dokonywało się w szczególnie trudnych warunkach politycznych i gospodarczych. [...] w ich wyniku Armenię opuściło od ok. 800 tyś. do miliona osób, z czego znaczna część, ok. 30-50 tyś., osiedliła się w Polsce. [...] Imigranci zamieszkali w licznych miastach na obszarze całej Polski, m.in. w Katowicach, Warszawie, Trójmieście, Elblągu. W miejscach osiedlenia podjęli pracę, wielu rozpoczęło działalność gospodarcza [...]. Liczni ujawnili się w zawodach inteligenckich oraz podjęli się działalności artystycznej. Celem opracowania jest ukazanie specyfiki procesu adaptacji, integracji i asymilacji Ormian w kulturze i cywilizacji Polski w przeszłości i współcześnie.
