Pożegnanie z Marią i inne opowiadania

Pożegnanie z Marią i inne opowiadania Tadeusza Borowskiego, napisane zaraz po II wojnie światowej między 1946 a 1950 rokiem, należą do klasyki literatury polskiej i literatury wojennej. Pisarz dał w nich świadectwo przemocy okupujących Europę Niemców. Bohaterowie Borowskiego są ludźmi zlagrowanymi, czyli odczłowieczonymi, których potrzeby zostały sprowadzone do myśli o przetrwaniu, a podstawowymi motorami działań są głód i strach. W tej wstrząsającej lekturze Borowski nie analizuje zachowań i nie próbuje się wczuwać w emocje bohaterów, a jedynie opisuje beznamiętnie historie obozowe, co idzie w parze z jego przekonaniem o zezwierzęceniu człowieka w nieludzkim świecie obozów zagłady i pokazuje dobitnie, do czego doprowadziła faszystowska ideologia i jak mało znaczy człowiek w czasach wojny. Zawiera: 1. Pożegnanie z Marią 2. Chłopiec z Biblią 3. Dzień na Harmenzach 4. Proszę państwa do gazu 5. U nas, w Auschwitzu 6. Ludzie, którzy szli 7. Śmierć powstańca 8. Bitwa pod Grunwaldem 9. Kamienny świat 10. Opowiadanie z prawdziwego życia 11. Śmierć Schillingera 12. Człowiek z paczką 13. Kolacja 14. Milczenie 15. Spotkanie z dzieckiem 16. Koniec wojny 17. "Independence Day" 18. Podróż pulmanem 19. Dziewczyna ze spalonego domu 20. Odwiedziny 21. Ofensywa styczniowa 22. Muzyka w Herzenburgu oraz: Określenia oświęcimskie