Moja historia eseju

W czasach, gdy coraz rzadziej czytamy wiersze, a dramatów nie czytamy już prawie w ogóle, gdy powieść staje się coraz częściej komercyjnym czytadłem, warto zwrócić uwagę na esej. To taki osobliwy gatunek literacki, w którym autor jest zwykle tematem, bohaterem i narratorem utworu. A zatem historia eseju to siła rzeczy również historia eseistów, ich walki o niezależność, o prawo do własnej wizji świata i człowieka.

W książce jest ich aż trzydziestu. Są wśród nich najwięksi pisarze XIX wieku, tacy jak choćby Cyprian Norwid, są najwybitniejsi twórcy powojennej emigracji, jak Gustaw Herling-Grudziński, Czesław Miłosz czy Józef Wittlin, a także najznakomitsi autorzy krajowi, Zbigniew Herbert, Paweł Jasienica i Jarosław Marek Rymkiewicz. W ich wykonaniu esej nie jest na pewno marginesem literatury, lecz prawdziwym dziełem sztuki, a często i arcydziełem. Jak się zdaje, eseiści to zwykle artyści niepokorni, zbuntowani, niepoprawni.

Taka jest również „Moja historia eseju” – subiektywna, prywatna, może nawet kontrowersyjna.