Maria Rodziewiczówna:

Swoją opowieść o pisarce autor rozpoczyna od zarysowania sytuacji politycznej, społecznej i rodzinnej chwilę przed jej narodzinami. Jej ojciec, Henryk, pochodził ze szlachty i był właścicielem majątku Pieniuha oraz folwarku Koźlakowice na Litwie. Z żoną Amelią doczekali się trójki dzieci; Maria, urodzona 30 stycznia 1864 r. (urodziny obchodziła 2 lutego), była ostatnia. Za zaangażowanie w pomoc powstańcom styczniowym – przechowywanie broni – ojciec zostaje skazany na kilkuletnią katorgą, a matka na zesłanie. Maria z rodzeństwem trafiają do dziadków ze strony matki. Po ich śmierci opiekę sprawuje ciotka Karolina Skirmunttowa, wielka patriotka, której opowieści na stałe zagościły w myślach małej Marysi.