Treść: Rozdział I. Pojęcie i istota samorządu terytorialnego, Rozdział II. Determinanty podmiotowości publicznoprawnej samorządu terytorialnego, Rozdział III. Ustrojowa i prawodawcza samodzielność gminy (Miejsce samorządu terytorialnego w porządku prawnym państwa, ustrój gminy, terytorialna wspólnota samorządowa jako podmiot referendum, demokracja przedstawicielska a demokracja bezpośrednia - wpływ na podmiotowość publicznoprawną gminy, prawo do udziału w referendum jako publiczne prawo podmiotowe, zmiana granic gminy w aspekcie przysługujących jej praw podmiotowych, prawodawcza aktywność gminy, publicznoprawne formy współdziałania jednostek samorządu terytorialnego, sądowa ochrona samodzielności gminy, zakres przedmiotowy ochrony samodzielności gminy, ochrona sprawowana przez Trybunał Konstytucyjny) ; Rozdział IV. Samodzielność gminy w zakresie gospodarki komunalnej (Charakter zadań gminy, zakres działalności gospodarczej gminy, formy organizacyjno-prawne działalności gospodarczej gminy, działalność gminy w świetle praktyk monopolistycznych i ochrony wolnej konkurencji, skutki niegospodarności gminy, materialna podstawa działalności gospodarczej gminy, własność komunalna gwarantem podmiotowości publicznoprawnej gminy, zakres dopuszczalnego ograniczenia prawa własności komunalnej) ; Rozdział V. Finansowa samodzielność gminy ; Rozdział VI. Podmiotowość gminy a nadzór nad działalnością gminną ( Organy i zakres nadzoru, rozstrzygnięcia nadzorcze a środki nadzorcze, nadzór a kontrola działalności organów gminy, kontrola wewnętrzna, kontrola społeczna).
