Kubuś i jego Pan:

Teksty składające się na tę książkę to lektura dla wyrobionego czytelnika, wręcz dla konesera słowa, a oceny, czym różni się wariacja na temat od jego adaptacji, mimo wielu pomocnych uwag, musi dokonać sam. Wykorzystując w bardzo pieczołowity sposób motywy i przesłanie powieści Diderota, zachowując jej klimat, czeski pisarz uzupełnia ją o doświadczenia i refleksje twórcy późniejszego o niemal dwa stulecia. W sceniczne dialogi bohaterów wplata własny dialog z osiemnastowiecznym autorem Kubusia Fatalisty, a nowatorską wówczas formę literacką zastępuje i wzbogaca zarazem bardzo ciekawymi zabiegami technicznymi - rozbicie jedności akcji zostaje tu pogłębione przez zastosowanie techniki wielogłosowej, ale przeplatające się ze sobą opowiadane historie romansów Kubusia, jego pana i markizy nie tylko tworzą (wbrew pozorom) spójniejszą całość. Udowadniając, na ile wszystkie stanowią wariacje jednej, pozwalają czytelnikowi ocenić, że sztuka Kundery nie jest jednak adaptacją sceniczną powiastki filozoficznej Diderota. Na szczególną uwagę zasługują jednak teksty pisarza towarzyszące "hołdowi w trzech aktach", a stanowiące (bardzo upraszczając to pojęcie) wykładnię jego filozofii. Dla sympatyków obu autorów.