Intencją przedkładanej monografii jest zwrócenie uwagi na grupy osób w Polsce, którym szczególnie trudno wejść na rynek pracy i/lub utrzymać się na nim. Do nich należą osoby starsze, po 50. roku życia, kobiety (przede wszystkim powracające na rynek pracy po okresie dezaktywacji związanej z opieką nad dzieckiem), niepełnosprawni, osoby o niskich kwalifikacjach zawodowych, często długotrwale bezrobotne czy też zamieszkujące na obszarach o niskim poziomie rozwoju gospodarczego, w tym na obszarach wiejskich. Osoby te najczęściej zasilają populację biernych zawodowo. Dlatego też szczególnym wyzwaniem w polityce rynku pracy w Polsce jest podjęcie działań na rzecz integracji grup defaworyzowanych na rynku pracy, a zarazem zagrożonych wykluczeniem społecznym, w szczególności poprzez ich aktywizację zawodową. Aktywizacja lub reaktywizacja wymienionych grup społecznych jest też bardzo ważna z punktu widzenia zwiększania wskaźnika zatrudniania w Polsce, który kształtuje się na poziomie 59,3% (w 2010 roku) i znacznie odbiega od zaplanowanego poziomu w strategii Lizbońskiej (70% na koniec 2010 roku) czy też Europa 2020 (75% w 2020 roku). Niniejsza monografia składa się z trzech części: W części pierwszej (Makroekonomiczne i regionalne determinanty sytuacji na rynku pracy) zwrócono uwagę na czynniki determinujące sytuację na rynku pracy, takie jak: kryzys gospodarczy, stosowane instrumenty w polskiej polityce rynku pracy, wykorzystywane fundusze strukturalne UE w kontekście tworzenia nowych miejsc pracy, poziom rozwoju gospodarczego w układzie regionalnym i lokalnym. Część druga (sytuacja grup defaworyzowanych na rynku pracy) poświęcona jest nakreśleniu obecnej sytuacji grup defaworyzowanych na rynku pracy, zwracając szczególną uwagę na osoby po 50. roku życia, kobiety, młodzież, nastoletnie matki, osoby w wieku niemobilnym czy też niepełnosprawne. Ostatnia część trzecia (Działania na rzecz integracji społecznej) zawiera propozycje działań na rzecz integracji społecznej w Polsce poprzez aktywizację zawodową. Przedstawiono w niej znaczenie partycypacji pracowniczej w kontekście integracji społecznej, elastycznych form pracy i organizacji czasu pracy jako rozwiązań sprzyjających zatrudnieniu osób z grup defaworyzowanych na rynku pracy, znaczenie wdrożenia i upowszechniania idei flexicurity z punktu widzenia kształtowania polityki zatrudnienia w Polsce, dobre praktyki związane z wykorzystaniem funduszy strukturalnych UE, czy też środków Banku Światowego, w aktywizacji zawodowej rolę ekonomii społecznej, kształcenia ustawicznego oraz wspierania kapitału intelektualnego młodzieży jako form przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu czy instrumentów odnoszących się do aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych. Monografia powstała dzięki wieloletniej współpracy Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku z Instytutem Pracy i Spraw Socjalnych w Warszawie, Komitetem Nauk o Pracy i Polityce Społecznej PAN, Wydziałem Ekonomii Zarządzania Uniwersytetu w Białymstoku i osób współpracujących z tymi instytucjami. Podstawowym założeniem publikacji jest udostępnienie zainteresowanym doświadczeń osób i instytucji pracujących nad poznaniem i oceną funkcjonowania rynku pracy, z myślą, że te doświadczenia zainspirują do dalszych badań nad procesem doskonalenia gospodarki zasobami pracy w XXI wieku, zwłaszcza w kontekście lepszego wykorzystania defaworyzowanych grup społecznych. Ryszard Horodeński Cecylia Sadowska-Snarska.
