Śalimar klaun

Przejmujący komentarz do wydarzeń z pierwszych stron dzisiejszych gazet i odpowiedź na ważkie pytania współczesności.

Gdy Maximilian Ophuls, jeden z architektów współczesnego świata, zostaje brutalnie zamordowany w biały dzień pod domem swej córki Indii, wszystko wskazuje na motywy polityczne. A jednak zabójca, kaszmirski szofer, miał z nim osobiste rachunki do wyrównania. Dlaczego zabił?

W poszukiwaniu odpowiedzi na to pytanie Rushdie zabiera nas w podróż do okupowanej Francji, do współczesnego Los Angeles, a przede wszystkim do Kaszmiru, niegdyś ziemskiego raju, obecnie jednego z najbardziej zapalnych rejonów świata. Losy Kaszmiru i jego mieszkańców – zdaje się mówić Rushdie – to losy wszystkich innych rejonów świata, które padły ofiarą przesuwających się granic. Tam dokonuje się przemiana Śalimara, zdolnego artysty i czułego kochanka, w bezwzględnego mudżahedina i zamachowca. Tymczasem India, odkrywszy ponure tajemnice przeszłości, tragiczną historię swej rodziny, przyjmuje imię Kaszmira. Zmieniają się miejsca, imiona, przesuwają granice, rodzą nowe tożsamości, ludzkie losy wzajemnie się przenikają, wszystko jest płynne, niestałe, a jednocześnie wszystko jest z sobą powiązane.

Historia Maksa Ophulsa, jego córki Indii, Śalimara klauna oraz kobiety, która ich wszystkich łączy, jest uniwersalną opowieścią o bezbronności człowieka wobec potężnych sił zewnętrznych. Ta epicka powieść o niezwykle misternej konstrukcji stanowi również przejmujący komentarz Rushdiego do wydarzeń z pierwszych stron dzisiejszych gazet, jest jego odpowiedzią na ważkie pytania współczesności – o terroryzm, fundamentalizm, ścieranie się cywilizacji – choć można żywić przekonanie, że jeszcze długo po wygaśnięciu obecnych konfliktów pozostanie aktualna.

Salman Rushdie urodził się w 1947 r. w Indiach. Od czternastego roku życia mieszkał w Wielkiej Brytanii, w 2000 r. przeniósł się do Stanów Zjednoczonych.

Zadebiutował powieścią Grimus (polski przekład REBIS, seria z Salamandrą). Międzynarodową sławę przyniosła mu druga powieść, Dzieci północy, nagrodzona . w 1993 r. Bookerem Bookerów (przekład polski: „Czytelnik” oraz REBIS, seria „Mistrzowie literatury”). W 1988 r. ukazały się Szatańskie wersety, najgłośniejsza powieść Rushdiego, nagrodzona . Nagrodą Whitbreada za najlepszą powieść roku.

Spośród innych jego dzieł REBIS opublikował również Wstyd (Prix du Meilleur Livre Etranger 1984), Ostatnie westchnienie Maura (Nagroda Whitbreada 1995), Ziemię pod jej stopami, Furię oraz zbiór opowiadań Wschód, Zachód.