Między naturalizmem a religią

Książka wyjątkowa w dorobku Habermasa. Dotyczy bowiem religii, tematu, którego autor dotąd nie podejmował. W serii tekstów zebranych w tym tomie filozof próbuje rozpoznać miejsce religii we współczesności, jej nowe funkcje, nieznane wcześniej uwikłania w inne sfery życia społecznego. Zgodnie z diagnozą Habermasa, światopogląd religijny i świecki coraz bardziej się dziś od siebie oddalają. Prowadzi go to do postawienia pytania o rolę i miejsce religii w liberalnym, demokratycznym państwie prawa. A także o związek między religią i filozofią. W sporze tym bronię tezy Hegla, że wielkie religie są częścią historii samego rozumu. Myśl postmetafizyczna nie może zrozumieć samej siebie, jeśli nie wpisuje tradycji religijnych we własną genealogię, podobnie jak metafizyki. Jeśli wyjdziemy od takiej przesłanki, nierozumne byłoby odsuwanie na boczny tor tych silnych tradycji jako czegoś w rodzaju archaicznej „pozostałości”, zamiast odkrywać wewnętrzny kontekst, który wiąże je z nowoczesnym formami myślenia. Przekonania religijne do dziś dostarczają artykulacji świadomości tego, czego brak. Utrzymują obudzoną wrażliwość na porażkę. Chronią od zapomnienia wymiar naszego społecznego i osobistego współżycia – postępy kulturowej i społecznej racjonalizacji wywołały tu ogromne zniszczenia. Dlaczego nie miałyby wciąż jeszcze nieść w sobie nierozszyfrowanego, semantycznego potencjału, który mógłby rozwinąć swą moc, gdyby nadać im formę racjonalnej mowy i dopuścić do głosy ich treści i prawdy o charakterze laickim? (Fragment Wprowadzenia) '