Powieść bez tytułu

Autobiograficzna "Powieść bez tytułu" została napisana w latach 1853-1854. Współcześnie była rewelacją zarówno w środowisku wileńskim jak i warszawskim. Po zakończeniu druku w "Gazecie Warszawskiej" pisał Antoni Lesznowski: "Powieść ta zrobiła tu prawdziwą furorę. (...) Wrażenie, jakie ta powieść zrobiła w Wilnie, było niesłychane. Wyrywano sobie egzemplarze "Gazety", oblegano pocztę, kiedy świeże nadchodziły z Warszawy. Tu w Warszawie sam byłem świadkiem łez, które płeć piękna wylewała przy ostatnich felietonach". Dziś walor "Powieści bez tytułu" tkwi nie w tragicznych losach bohatera - poety, a w jej wartościach poznawczych. Powieść informuje o stosunkach wileńskich, o latach młodzieńczych wielkiego pisarza. Wydana z rękopisu, jednego z nielicznie zachowanych, daje wierny obraz języka Kraszewskiego.