Zdrowe społeczeństwo

Niniejsza książka jest kontynuacją Ucieczki od wolności – książki, którą napisałem ponad piętnaście lat temu. Próbowałem tam pokazać, że ruchy totalitarne odwołują się do głęboko w nas tkwiącego pragnienia ucieczki przed wolnością, jaką człowiek osiągnął we współczesnym świecie; że współczesny człowiek, wolny od średniowiecznych więzów, nie czuje się wolny do budowania sensownego życia opartego na rozumie i miłości i dlatego szuka nowego rodzaju bezpieczeństwa w podporządkowaniu się przywódcy, rasie lub państwu. W Zdrowym społeczeństwie staram się wykazać, że życie w dwudziestowiecznej demokracji stanowi pod wieloma względami inną ucieczkę od wolności. Znaczna część tej książki to analiza tego właśnie rodzaju ucieczki, a pojęciem, do którego się odwołuję przede wszystkim, jest pojęcie alienacji. Zdrowe społeczeństwo to w pewnym sensie kontynuacja Ucieczki od wolności, a do pewnego stopnia również pracy Man for Himself („Człowiek dla siebie”). W obu książkach zajmowałem się specyficznym mechanizmem psychologicznym – o tyle, o ile się wydawał istotny dla tematu zasadniczego. W Ucieczce od wolności interesował mnie przede wszystkim problem charakteru autorytarnego (sadyzm, masochizm itd.). W Man for Himself rozwinąłem koncepcję różnych orientacji charakteru, przy czym Freudowski schemat rozwoju libido zastąpiłem ewolucją charakteru w kategoriach interpersonalnych. W Zdrowym społeczeństwie starałem się opracować bardziej systematycznie podstawowe pojęcia tego, czemu nadałem nazwę „psychoanalizy humanistycznej”. Nie mogłem, naturalnie, całkowicie pominąć starszych pomysłów, przedstawionych wcześniej; starałem się wszakże potraktować je pobieżnie i zostawić więcej miejsca dla tych aspektów, które stanowią rezultat moich obserwacji i przemyśleń w latach ostatnich...