Wiatr od morza

WIATR OD MORZA, zbiór utworów prozą S. Żeromskiego, wyd. w Warszawie 1922. Geneza zbioru wiąże się z działalnością plebiscytową pisarza na Powiślu 1920, kiedy to wybrzeże pol. zachwyciło go krajobrazem i wzbudziło zainteresowanie swą historią. W. od m. ukazuje w wybranych epizodach dzieje Pomorza pol. (wybrzeże gd. między ujściem Wisły, Jez. Żarnowieckim i przylądkiem Rozewie) od czasów, zamierzchłych po współczesność. Elementem wiążącym jest mitol. postać Smętka, który na skutek swej stałej obecności stał się symbolem tragizmu historii. Kompozycję całości i poszczególnych utworów oparł autor na dram. opozycji dwu ścierających się przez wieki porządków moralnych: nienawiści i agresji, które przynoszą na tę ziemię najeźdźcy - wikingowie, Krzyżacy, Niemcy, oraz spokojnej pracy, prawa i sprawiedliwości, które usiłuje tu utrwalić ludność słowiańska. W ostatnim utworze zbioru Smętek opuszcza ziemię pomorską na zawsze, a to symboliczne zdarzenie zdaje się oznaczać początek nowej epoki.