Podolanka

„Podolanka wychowana w stanie natury życie i przypadki swoje opisująca”, powieść Michała Dymitra Krajewskiego, pisarza i działacza oświatowego, a także członka Towarzystwa Przyjaciół Nauk, nawiązuje do sposobu wychowania „dziecka natury”, inspirowanego poglądami Jana Jakuba Rousseau.Utwór przedstawia historię pewnego eksperymentu pedagogicznego, w ramach którego Hrabia postanowił wychować swoje dzieci w odosobnieniu. Po wielu latach dorosła już kobieta zostaje przywrócona cywilizacji, co daje powód do skonfrontowania natury i kultury. Postawa Podolanki staje się punktem wyjścia do przeprowadzenia krytyki norm społecznych i państwowych oraz zwyczajów ówczesnego społeczeństwa.Powieść odbiła się szerokim echem w ówczesnych środowiskach intelektualnych. Była żarliwie dyskutowana i zawzięcie krytykowana, zwłaszcza przez grupy zdyskredytowane w tekście. Wpisała się w ówczesny dyskurs dotyczący reform społecznych, wychowania, powrotu do natury, obowiązujących norm społecznych i moralnych.