Przy obieraniu cebuli

W najnowszej książce Güntera Grassa Przy obieraniu cebuli autentyczność zdecydowanie góruje nad fikcją, pamięć nad wyobraźnią. Po Oskarze z Blaszanego bębenka, po Amselu i Maternie z Psich lat, po Mahlkem z Kota i myszy oraz wielu innych wymyślonych postaciach - tym razem w roli głównej występuje sam Autor, wspominając raz ciepło, raz nostalgicznie, to znów gorzko dwadzieścia młodych lat swego życia. Pomagają mu w tym cebula i bursztyn. Początek to 1 września 1939, wybuch drugiej wojny światowej - obrona Poczty Polskiej w Gdańsku i walki o Westerplatte - dla 12-letniego wówczas gdańszczanina kres dzieciństwa. Koniec książki to rok 1959 - premiera Blaszanego bębenka na frankfurckich targach książki, start do wielkiej literackiej kariery. Między tymi dwiema datami burzliwe czasy, dramatyczne koleje losu, młodzieńcze zaślepienia i zaniechania po latach surowo przez Autora osądzone. Głównymi motywami Przy obieraniu cebuli są: bolesny rozrachunek z własną przeszłością, miłość do matki, do spotkanych kobiet, do rodzinnego Gdańska, walka o przetrwanie na froncie, w obozie jenieckim, w kopalni, wśród powojennych ruin, przemożna pasja rysunkowego, rzeźbiarskiego, pisarskiego tworzenia. O książce zrobiło się bardzo głośno na całym świecie, zanim jeszcze ukazała się na rynku, gdy Autor wyjawił uwierającą go od 60 lat, a opisaną na kartach Przy obieraniu cebuli tajemnicę, że pod sam koniec wojny, mając 17 lat, służył - z poboru, nie z wyboru - jako czołgista w Waffen-SS. Dla sympatyków pisarza było to przykre zaskoczenie. Dla jego nieprzyjaciół okazja do gwałtownych ataków. Ów wojenny epizod wydaje się jednak tylko skazą na godnym podziwu życiorysie wielkiego niemieckiego pisarza, gdańskiego patrioty, przyjaciela Polaków, długoletniego orędownika niemiecko-polskiego pojednania.