Korespondencja: 1949-1980

Ja myślę, że najważniejsze to "składać słowa dla Polaków", tak żeby cała piękność i nędza świata znalazła swój kształt w tej mowie. Człowiek musi spełniać się tu, gdzie go los umieścił, w tej płaczliwej jesieni, szarej zimie i krótkiej wiośnie, pod wierzbami i sosnami zamiast cyprysów i z czarnym chlebem zamiast brioszki.Paweł Hertz do Jarosława Iwaszkiewicza, 1953 Lubię Twoją "filozofię rozsądku" — i tak to pięknie umiesz uzasadnić. Ja mam swoją "filozofię rozpaczy" — a cała moja tragedia polega na tym, że finguję "filozofię pogodzenia" i ten rozdźwięk wewnętrzny jest całą przyczyną mej słabości.Jarosław Iwaszkiewicz do Pawła Hertza, 1960 Pomyśleć, że to już tyle lat ze sobą gadamy, na głos czy w listach, że może się czasem źle rozumiemy, ale w końcu jakoś to wychodzi. Myślę, że wszystkie nieporozumienia co do Ciebie polegają w końcu na tym, że ludzie myślą, że Ty naprawdę pasjonujesz się wszystkimi tymi pracami, związkami, radami itd. A Tobie po prostu życie cieknie przez palce, ta rzeka życia, w której jest wszystko — głupstwa, mądrości, miłości, śmierci, przyjaźnie, wiersze czy muzyka. W końcu zostaje stos książek, których nikt nie będzie mógł wyminąć.Paweł Hertz do Jarosława Iwaszkiewicza, 1960 Bardzo lubię, jak piszesz do mnie listy, wydaje mi się przez chwilę, że czterdzieści lat spada z pleców — i szum wtedy, jak szum tysięcy skrzydeł!Jarosław Iwaszkiewicz do Pawła Hertza, 1972