Cześnikówny

Przed wielu laty cyniczny i pozbawiony skrupułów moralnych uwodziciel skrzywdził ciężko dwie piękne, niewinne dziewczyny - owe tytułowe siostry Cześnikówny. Jednej udało sie przezwyciężyć zły los: mieszka w stolicy jako tajemnicza, wytworna żona bogatego generała i nikt nic o niej nie wie, druga zaś... W małym prowincjonalnym miasteczku przed karczmą ma miejsce dziwna, pożałowania godna scena: cudacznie ubrana, obłąkana kobieta tańczy i śpiewa, ku uciesze licznie zgromadzonej gawiedzi. Biedaczka utrzymuje, że jest starszą Cześnikówną. Gdy ktoś litościwy chce jej pomóc, wariatka ucieka do lasu. Tego samego wieczora koń szlachcica Skórskiego przestraszył się widać czegoś na leśnym dukcie i zrzucił swego pana. Nieprzytomnego, ciężko poranionego jeźdźca zabrano do dworu. Przy wozie szła śmiejac się i płacząc na przemian Cześnikówna Róża. Nikt nie śmiał jej odegnać. Tak oto zaczyna się mało znana powieść J.I. Kraszewskiego, ogłoszona w 1876 roku w "Biesiadzie Literackiej". Znajdziemy tu wszyskie atrybuty staroświeckiego romansu - rozpustny uwodziciel, piękna, tajemnicza nieznajoma, zemsta uwiedzionej kobiety - a wszystko to na tle doskonale zaobserwowanego życia polskich dworów i salonów Warszawy XIX wieku. [Wydawnictwo Alfa]