Powieść bez tytułu,:

Czas utworu nie jest dokładnie znany. Można wywniskować z treści, że przypada na koniec XIX wieku lub na początek XX. Akcja rozgrywa się na wsi o nazwie Mruczyńce, w Krasnobrodzie oraz w Wilnie. Głównym bohaterem jest Stanisław Szarski. Pochodzi z rodziny wielodzietnej, średnio zamożnej. Atmosfera panująca w domu jest wielce daleka od wylewności uczuć i rodzinnego ciepła. Sędzia jest surowy, bezwzględny i ignoruje uczucia swoich najbliższych. Matka Stasia jest cicha i popierająca we wszystkim męża, nie ze strachu, lecz z miłości i uwielbienia do niego. Chłopiec uczy się żyć w samotności. Skrytość, nieśmiałość oraz wielka wrażliwość serca powoduje śmiech u kolegów ze szkoły, przezywających go Piwonią, ponieważ oblewa się czerwonym rumieńcem. Staś zaproszony do majątku swego kuzyna Adama do Krasnobrodu, po raz pierwszy zakochuje się. Jego wybranką jest córka ów kuzyna. Zaczyna pisać wiersze.