Karpaccy górale:

Główny bohater, góral Antoś zostaje za sprawą zawistnego Prokopa, bezprawnie wcielony do wojska. Kiedy zniewagi i krzywda spadają na jego owdowiałą matkę, hucuł dezerteruje i dopuszcza się zabójstwa na swoim prześladowcy. Nie mając innego wyjścia przystaje do bandy zbójników, porzucając swoją narzeczoną, która z nieszczęścia traci zmysły. Dzieło jest więc dramatem namiętności i wielkich idei, mocno moralizatorskim, choć swego czasu posądzanym przez niektórych o niemoralność. Szczególnie silne emocje wywołała scena końcowa utworu, w której wierny i dobrotliwy Maksym, z litości do oszalałej z powodu utraty ukochanego Praksedy, topi ją w stawie.