Projektowanie i wdrażanie sformalizowanych systemów zarzadzania

W budowaniu przewagi konkurencyjnej organizacji coraz większe znaczenie zaczynają odgrywać organizacyjne standardy zarządzania. Posiadanie certyfikowanego systemu zarządzania na zgodność ze standardami ISO przestaje już być postrzegane wyłącznie jako kaprys czy aspekt promocyjny. Dzisiaj stanowi często wymóg dla organizacji na drodze do planowanego rozwoju. Coraz więcej organizacji zaczyna traktować sformalizowane systemy zarządzania jako narzędzie pozwalające osiągać zakładaną sprawność organizacyjną. Projektując i wdrażając systemy zarządzania, organizacje najczęściej nie starają się już tylko o certyfikat jako dokument, lecz potrafią zrozumieć wagę tego sprawdzonego narzędzia opisanego w normach ISO i chcą jak najlepiej wymagania te wdrożyć, aby mieć szansę budowania przewagi konkurencyjnej. Do najpopularniejszych norm ISO przedstawiających wymagania i wytyczne względem sformalizowanych systemów zarządzania należą normy ISO serii 9000 z zakresu jakości, ISO serii 14000 z zakresu środowiska i normy z rodziny PN-N-18000 z zakresu bhp w Polsce (brak jeszcze światowej normy z zakresu bhp). Wspomniane normy swój początek datują na koniec XX w. Od tego czasu są okresowo nowelizowane, aby odpowiadały zmieniającym się trendom w zarządzaniu. Ostatnia nowelizacja wymagań z norm dotyczących jakości i środowiska miała miejsce w 2015 r. Wprowadzono ją wraz z trzyletnim okresem przejściowym. Obecnie dobiegają końca prace nad międzynarodową normą dotyczącą bhp, która będzie miała numer ISO 45001 i prawdopodobnie zastąpi normy krajowe z tego zakresu. Oprócz norm sformalizowany system zarządzania opisuje również jeden akt prawny. Jest nim Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) dotyczące systemu zarządzania środowiskowego znanego jako EMAS (ang. Eco- Management and Audit Scheme, tj. system ekozarządzania i audytu EMAS). System ten jest bardziej wymagającym, ale i bardziej nobilitującym systemem niż opisany w normie ISO 140001. Ze względu na fakt, że wiele organizacji posiada już wdrożone wymagania więcej niż jednego standardu z zakresu systemowego zarządzania, wytworzył się trend do integrowania systemów. Zamiast utrzymywać dwa, trzy systemy integruje się je i organizacja jest zarządzana w ramach jednego zintegrowanego systemu zarządzania. Trend ten obserwuje się również w normach (PASS), jak również w niemal identycznych spisach treści nowelizowanych obecnie norm dotyczących sformalizowanych systemów zarządzania. Projektowanie i wdrażanie systemów sformalizowanych lub zintegrowanych systemów zarządzania zazwyczaj przynosi organizacji wymierne korzyści, które rekompensują nakłady poniesione na wdrożenie takiego systemu. Warunek jest jeden – projektowanie i wdrażanie tego projektu należy przeprowadzić umiejętnie. Ponieważ organizacje nie zawsze mają doświadczenie z tego zakresu, wskazane jest skorzystanie z pomocy doświadczonych organizacji, konsultantów zewnętrznych czy literatury przedmiotu. Prezentowany Czytelnikowi podręcznik ma spełniać rolę takiego literaturowego kompendium wiedzy o umiejętnym projektowaniu i wdrażaniu sformalizowanych systemów zarządzania i ich integrowaniu.