O Ziemiorodztwie Karpatow, i innych gor i rownin Polski

"Większość z 12 rozpraw dzieła była drukowana również oddzielnie w formie druku samoistnego oraz w "Rocznikach Towarzystwa Królewskiego Warszawskiego Przyjaciół Nauk". W rozprawie pierwszej Staszic analizuje pod względem geologicznym równiny Polski, pasmo Łysogór, część Beskidów i Bielaw. Cztery kolejne rozprawy są utrzymaną w formie dziennika podróży relacją z wypraw w Tatry. W pięciu następnych Staszic analizuje kolejno pięć formacji geologicznych, które wyróżnił w przyjętym przez siebie podziale stratygraficznym, prowadząc czytelnika po obu stronach całego łańcucha Karpat i po Niżu Polskim. Dwie ostatnie rozprawy zawierają podsumowanie i wnioski. Po latach dzieło przyniosło Staszicowi tytuł "ojca polskiej geologii"."