Trębacz z Samarkandy i inne opowiadania

Samarkanda była jednym z miejsc zesłań Polaków po powstaniu styczniowym i powstaniu listopadowym. Opisując czasy formowania Armii Andersa Ksawery Pruszyński napisał o niej opowiadanie "Trębacz z Samarkandy". W Samarkandzie żyła legenda mówiąca o tym, iż mieszkańcy miasta przed wiekami brali udział w najeździe na Kraków. Skradali się pod mury i gdy trębacz alarmował uśpione miasto strzała przeszyła mu szyję. Jednak gród obronił się, Tatarzy ponieśli klęskę. Po powrocie w stepy Tatarzy złożyli dokładny raport z wydarzeń mających miejsce w Lechistanie, który zbadała specjalna komisja. Kapłani orzekli, że klęska była karą za to, iż mieszkańcom Krakowa zakłócono modlitwę - trębacza uznali za kogoś wzywającego na modły. Kara niebios maiła wisieć nad Uzbekami tak długo, aż Trębacz z Lechistanu zagra na rynku w Samarkandzie pieśń, której przed laty nie dokończono w Krakowie. Wierzyły w to wszystkie plemiona mongolskie - od gór po wybrzeże Morza Kaspijskiego. Wspólna legenda łączyła tak odległe miasta jak Kraków i Samarkanda.