Miłosierdzie gminy

Publikacja zawiera dwie nowele Marii Konopnickiej: "Miłosierdzie gminy" oraz "Mendel Gdański". Pierwsza z nich opisuje fałszywość i cynizm urzędników - "miłosierdzie". Pod pozorem właśnie tego "miłosierdzia" sprzedawani są starzy, chorzy, niepotrzebni ludzie do robót. Ale licytacja idzie w odwrotnym kierunku z wyższych cen spada się na niższe. Reakcje mogą być dwie: litość nad starcami i poczucie niesprawiedliwości lub wściekłość na bezdusznych "urzędników". Bohaterem drugiej noweli jest stary i ubogi Żyd, Mendel, od 27 lat mieszkający w Warszawie. Zżył się z tym miastem, ma dobre kontakty z sąsiadami. Pewnego dnia usłyszał od jednego z nich, że mają bić wszystkich Żydów tylko za to, że są Żydami. Mendel nie mógł zrozumieć czemu mieliby to robić. Postanowił nie uciekać i nie wypierać się swojego pochodzenia z nadzieją, że uda mu się przemówić do rozsądku ludziom. Nowela ta porusza jedną z głównych kwestii doby pozytywizmu - kwestię żydowską i powstała jako odzew Konopnickiej przeciw ówczesnej fali antysemityzmu w Polsce. [lubimyczytac.pl]