Mój sąsiad nietoperz

Nietoperze są obecnie grupą w dużym stopniu zagrożoną wyginięciem. Liczebność wielu gatunków zmniejsza się drastycznie, w tempie większym niż w innych grupach zwierząt. Przyczyny tych niekorzystnych trendów wynikają z głębokich zmian siedliskowych: fragmentacji i spadku różnorodności siedlisk, utraty kryjówek letnich i zimowych, chemizacji rolnictwa a także stosowania impregnatów w budownictwie. Wskazane przekształcenia siedlisk wpływają ogólnie na ubożenie fauny i flory naszego otoczenia, jednak sytuacja nietoperzy jest pod pewnym względem specyficzna i odmienna od innych gatunków zwierząt. Dla wielu gatunków nietoperzy kluczowymi siedliskami rozrodu i hibernacji są obecnie siedliska antropogeniczne (zabudowa, sady i ogrody), a w przypadku kolejnych gatunków obserwuje się postępujący proces synantropizacji (np. borowiec wielki). Tymczasem odbiór społeczny nietoperzy jest raczej negatywny. Nietoperze traktowane są w najlepszym razie z chłodną rezerwą, a z reguły ze strachem, połączonym często z agresją. Skutkuje to przypadkami umyślnego lub nieumyślnego zabijania i okaleczania tych zwierząt czy niepokojenia w czasie hibernacji. Niełatwo jest też przekonać ludzi do przeprowadzania remontów w sposób umożliwiający zachowanie siedlisk nietoperzy i dalsze bytowanie niechcianych zwierząt. Lęk i niechęć wobec nietoperzy wynika z atawizmów wobec zwierząt nocnych, z braku elementarnej wiedzy oraz legend i przesądów obecnych w literaturze i ogólnej świadomości. Sytuacja nietoperzy jest więc wysoce niekorzystna – zmniejsza się istotnie liczba siedlisk naturalnych, natomiast siedliska zastępcze są niebezpieczne z powodu negatywnego nastawienia społeczeństwa. Lech Pietrzak