Biskupstwo poznańskie w wiekach średnich

Książka jest pierwszym z zaplanowanych czterech tomów „Dziejów Archidiecezji Poznańskiej” pod redakcją Józefa Dobosza. Niniejszy tom obejmuje średniowiecze (umownie do ok. 1520 r.). Ponieważ biskupstwo poznańskie było pierwszym biskupstwem na ziemiach polskich, szczególnie obszernie przedstawione zostały jego początki – istotne nie tylko z lokalnego punktu widzenia. Naświetlone zostały one na szerokim tle genezy państwa piastowskiego oraz jego chrystianizacji. Praca stanowi próbę całkowicie nowego, kompleksowego przedstawienia tych zagadnień, budzących od dawna zawzięte dyskusje. Omówiony został także upadek biskupstwa oraz jego odbudowa w XI w. W trzeciej, najobszerniejszej części przedstawione zostało funkcjonowanie diecezji w średniowieczu, jej terytorium i symbole (z uwzględnieniem kwestii herbu oraz relikwii), pokazano praktykę objazdowych rządów biskupich, zestawiono krytycznie poczet biskupów z biogramami 45 ordynariuszy i nakreślonym ich portretem zbiorowym, a następnie ukazano biskupów pomocniczych, konsystorz (sąd biskupi), kapitułę katedralną, wikariuszy katedralnych, dwór biskupi i kancelarię, szkołę, skarbiec, archiwum i bibliotekę katedralną. Każdą z tych instytucji opisano przez pryzmat jej ustroju, ale przede wszystkim obsady kadrowej. W sumie daje to obraz grupy ludzi związanych z katedrą, tworzących trzon lokalnego kościoła i decydujących o jego obliczu. Podsumowaniem są rozważania na temat świadomości i tożsamości diecezjalnej, z tezą o silnym identyfikowaniu biskupstwa poznańskiego z Wielkopolską. Praca zaopatrzona jest w wyczerpujący aparat naukowy, przypisy dokumentujące wywody, bibliografię i indeks. Wartość szczególną posiadają ilustrujące wykład mapy oraz bogaty zestaw ilustracji, w tym liczne reprodukcje pieczęci biskupów poznańskich. '