Logistyczne aspekty transportu w Unii Europejskiej

Zgodnie z definicją logistyka to „proces planowania, realizowania |i kontrolowania sprawnego i efektywnego ekonomicznie przepływu surowców, materiałów, wyrobów gotowych oraz odpowiedniej informacji z punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w celu zaspokojenia wymagań klienta” (Coyle 1992, s. 51-52). Wobec powyższego pojęcie logistyki wiąże się transportem oraz z procesami związanymi z transportem, dystrybucją i zaopatrzeniem itp. surowców, usług czy materiałów. W niniejszym rozdziale przedstawiono wykorzysta-nie systemów GNSS w szeroko pojętej definicji logistyki, i różnych jej działów na obszarze Unii Europejskiej. Za początek ery satelitarnych technik śledzenia i wyznaczania pozycji obiektów na orbicie można uznać 4 października 1957 roku, czyli wystrzelenie przez Rosjan w czasach zimnej wojny pierwszego sztucznego satelitę Ziemi Sputnik- (Jaworski 2008, s. 2). Już w latach 60. XX wieku amerykańskie wojsko powołało do życia system TRANSIT, składający się z 7 satelitów, w którym pomiar odległości opierał się na efekcie Dopplera. TRANSIT wykorzystywany był do określania położenia statków marynarki wojennej, pozycja 2D obiektu obliczana była w oparciu o wiadomość nawigacyjną transmitowaną przez satelity, co pozwalało na wyznaczenie współrzędnych z dokładnością około 25 m (Mac-Nicol 2002, s. 2). TRANSIT był bezpośrednim protoplastą powołanego pod koniec lat 70. XX przez amerykańskie wojsko systemu GPS (Global Positioning System). Obecnie w związku z dostępnością sygnałów kilku systemów nawigacji satelitarnej częściej stosowane jest pojęcie GNSS (Global Navigation Satellite Systems) oznaczające globalne systemy nawigacji satelitarnej. Podstawą działania tego typu systemów jest pomiar odległości między odbiornikiem, a widocznymi ponad horyzontem satelitami. Pozycja odbiornika wyznaczana jest ze stosunkowo wysoką precyzją (kilka metrów) w oparciu o sygnały uzyskane ze zbioru satelitów widocznych w danej chwili. Pozycje satelitów są zna-ne, na bieżąco aktualizowane i transmitowane. Pierwszym działającym i w pełni operacyjnym systemem nawigacji satelitarnej był amerykański GPS, pełną operacyjność osiągnął w połowie lat 90. Rosyjski GLONASS (Global Navigation Satellite System) utworzony i koordynowany przez rosyjski rząd pełną operacyjność jako drugi osiągnął dopiero pod koniec 2010 roku. Galileo jest systemem nawigacji satelitarnej utworzonym i koordynowanym przez Unię Europejską, docelowo konstelacja Galileo składać się będzie z 30 satelitów, planowana jest do osiągnięcia około 2020 roku. Ostatnim globalnym systemem nawigacji satelitarnej jest chiński Beidou, docelowo składający się z 35 satelitów, w pełni operacyjny stanie się najprawdopodobniej w ciągu kilku najbliższych lat. Ponadto istnieją także systemy wspomagania naziemne (GBAS - Ground-Based Augmentation System) i satelitarne (SBAS - Satellite-Based Augmentation System) pozwalające na wsparcie na lokalnym obszarze systemów GNSS. Przykładem systemów GBAS są systemy kontroli startu i lądowania samolotów, natomiast systemów SBAS amerykański WASS i koordynowany przez ESA (European Satellite Agency - Europejska Agencja Kosmiczna) EGNOS.