Relacje Kościół - państwo na Górnym Śląsku w latach 1945-1989:

Niniejszy tom, zawierający 13 artykułów historyków z Katowic, Opola i Warszawy, ukazuje konflikt w relacjach Kościół – państwo na kilku płaszczyznach: specyfiki lokalnej, rozmów duchowieństwa z przedstawicielami władz, prasy, zaangażowania społeczno-politycznego duchowieństwa, szkolnictwa oraz pielgrzymowania. Na początku skupiono się na kwestii górnośląskiego oblicza konfliktu ideologicznego Kościół – państwo. Doktor Andrzej Grajewski zwrócił m.in. uwagę na potrzebę komparatystyki podczas prowadzenia badań nad historią Kościoła w poszczególnych regionach, a także zaproponował nowe ramy narracji chronologicznej w odniesieniu do dziejów Kościoła na obszarze Górnego Śląska. Redaktor tomu, dr hab. Adam Dziurok, prof. UKSW, skupił się na przedstawieniu problemów natury światopoglądowej, które pojawiały się podczas rozmów przedstawicieli władz partyjno-państwowych z duchownymi na terenie województwa śląskiego/katowickiego w okresie stalinizmu. W kolejnych dwóch tekstach skupiono się na perspektywie prasowej. Z jednej strony ukazano sposób relacjonowania stosunków państwowo-kościelnych w 1945 r. na łamach tygodnika „Gość Niedzielny” – wydawnictwa kurii diecezjalnej w Katowicach (tekst autorstwa ks. dr. Rafała Śpiewaka), z drugiej zaś zaprezentowano antykościelne treści publikowane przez katowicki miesięcznik ateistyczny „Myśl Wolna” (tekst dr Łucji Marek). Trzeci blok tekstów obejmuje kwestię aktywności społeczno-politycznej grupy duchownych określanych jako „księża patrioci” oraz próby wychowania lojalnych kapłanów. Doktor Jacek Żurek poruszył sprawę regionalizmu w tym środowisku na Górnym Śląsku, dr Adriana Dawid zaprezentowała aktywność kapłanów województwa opolskiego w Komitecie Obrońców Pokoju, zaś ks. prof. Jerzy Myszor poddał analizie próby uzyskania wpływu przez władze komunistyczne na formację do kapłaństwa, zarówno w Śląskim Seminarium Duchownym w Krakowie, jak i poprzez powoływanie alumnów do służby wojskowej.