Z Austrią czy z Prusami?:

„Nader istotna (…) jest konstatacja, że marzenie o „Trzecich Niemczech” (jako związku mniejszych terytoriów mających stanowić polityczną przeciwwagę dla dominujących Austrii i Prus) było jedynie iluzją. Po wojnie siedmioletniej i pierwszym rozbiorze Polski siła dwóch niemieckich potęg wzrosła na tyle, że mniejsze państwa (…) zabezpieczenia swoich interesów poszukiwać musiały w związkach z jednym z tych mocarstw”. „Bardzo interesujące jest również pytanie, (…) w jakim stopniu rozważania nad rozwojem sytuacji politycznej w końcu XVIII w., do czasu powołania do życia Fürstenbundu i wybuchu rewolucji francuskiej, przybliżyć nas mogą do odpowiedzi na pytanie, dlaczego Rzesza Niemiecka, jako związek suwerennych państw w XIX w. zniknęła z europejskiej sceny politycznej”. (z recenzji prof. dr. hab. dr. h. c. Michaela G. Müllera)