Natura stworzyła go w chwili bardzo dobrego humoru. Piękny jest, wymowny, genialny, a w oczach ma jakiś ogień posępny, świadczący o cierpieniach, które zapewne miarą swą dosięgają miary człowieka, w którym mieszkają – w 1880 roku pisała o Sienkiewiczu Eliza Orzeszkowa. Książka wybitnego monografisty to tworzona szczególną metodą, w formie łączącej cechy biografii, zbioru anegdot kronikarskich zapisków, opowieść o jednym z najbardziej ukochanych przez czytelników i najbardziej znanych na świecie polskich pisarzy. Z zebranych w układzie chronologicznym dokumentów, listów, fragmentów pamiętników, relacji współczesnych wyłania się sylwetka niedoszłego lekarza, który wybrał karierę dziennikarską, by w końcu oddać się w służbę literaturze, patrioty, podróżnika i dandysa, przyjaciela wielu wybitnych postaci swego czasu, a przede wszystkim – autora powieści, które w 1905 roku przyniosły mu literacką Nagrodę Nobla. Hołubiony przez naród „krzepiciel serc”, bożyszcze kobiet, przez jednych uznany za geniusza, przez innych nazywany złośliwie „pierwszorzędnym autorem drugorzędnym”, okazuje się człowiekiem wielowymiarowym, często rozdartym wewnętrznie, pełnym namiętności. Józef Szczublewski w sposób wnikliwy i błyskotliwy ukazuje na nowo postać pisarza, który mimo osobistych dramatów nie ustawał w pracy twórczej, przekonany o szczególnej misji literatury, i którego dzieła, choć od jego śmierci mija dziewięćdziesiąt lat, wciąż kształtują wyobraźnię kolejnych pokoleń Polaków.
