Uciekinier przecina swój ślad:

Ta książka ukazała się po raz pierwszy w 1933, ale świetnie zniosła upływ czasu i również dzisiaj, kiedy po raz pierwszy mają ją okazję poznać polscy czytelnicy, robi wrażenie. Jej autor to duńsko-norweski pisarz zmarły w 1965 roku, dwa lata przed śmiercią nominowany do Nagrody Nobla. Głównym bohaterem i narratorem jest Espen Arnakke, pochodzący ze skandynawskiego, fabrycznego miasteczka Jante, o którym od razu wiemy, że, już po opuszczeniu rodzinnych stron, zabił człowieka. Jego monolog to spowiedź, w której stara się znaleźć odpowiedź, co doprowadziło go do popełnienia zbrodni. Wyjaśnienie kryje się w sposobie funkcjonowania małej społeczności rodzinnego Jante, miasta rządzonego katalogiem nieformalnych, ale bezwzględnie przestrzeganych praw (ich liczba to nieprzypadkowo lustrzane odbicie dekalogu wzbogaconego o Chrystusowe przykazanie miłości), zgodnie z którymi, mówiąc w skrócie, człowiek nie powinien się wychylać poza granice wyznaczone przez społeczność i charakteryzować pewnym chłodem w obcowaniu z bliźnimi. Jest tu także prawo, które zinterpretować można jako rodzaj szantażu - „Nie sądź, że jest co, czego o tobie nie wiemy”. Prawo Jante, stanowi w książce Sandemose`a emanację negatywnych cech opresyjnych społeczności – da się go odnieść nie tylko do Skandynawii, bo autor ukazuje w swej powieści uniwersalne mechanizmy społecznej tresury za pomocą symbolicznej przemocy w różnych formach. Co ciekawe, prawo Jante stało się podstawą stereotypów – zarówno negatywnych, jak i pozytywnych.