Szkice węglem

Akcja „Szkiców węglem” toczy się w Baraniej Głowie – biednej wiosce znajdującej się w powiecie osłowickim. Nazwa ta nie jest przypadkowa – oddaje mentalność i stan edukacji jej mieszkańców. Główny wątek dotyczy podstępu mającego na celu uchronienie syna wójta przed poborem do wojska. Kandydatem, a raczej – ofiarą, na jego miejsce staje się miejscowy drwal Rzepa, którego piękna żona bardzo przypadła do gustu panu Zołzikiewiczowi – pisarzowi gminnemu. Mężczyźnie zaserwowano alkohol w karczmie, a następnie wręczono mu odpowiedni dokument do podpisania. Później, pomimo usilnych starań jego żony, nie udało się rozwiązać sprawy Rzepy pomyślnie. W tej krótkiej opowieści na jaw wychodzą wszystkie niedostatki gminy, jej organizacji i władzy. Nowela Henryka Sienkiewicza w dobitny sposób ukazuje niezaradność ludności wiejskiej i absolutny brak możliwości dochodzenia przez nią swoich praw. O ile chłopska niezaradność zdaje się problemem, który dzięki systematycznej pracy można byłoby wyeliminować, o tyle znacznie trudniejszą kwestię stanowi brak moralności u wysoko postawionych ludzi. Najlepszym na to przykładem jest postać gminnego pisarza – pana Zołzikiewicza. Niezaradność chłopów, upadek moralny i stawianie na pierwszym miejscu prywatnych interesów przez ludzi znajdujących się u władzy oraz bierność szlachty doprowadziły w końcu do tragedii rodzinnej. Rzepa, dowiedziawszy się, iż jego żona oddała się Zołzikiewiczowi, odrąbał jej głowę siekierą. Później podpalił dom, w którym zginął wraz z dziećmi. Po tym wydarzeniu następuje epilog, w którym powiedziane zostaje otwarcie, że mężczyzna i tak nie poszedłby do wojska, o czym Zołzikiewicz doskonale wiedział. Nadużywanie władzy oraz zupełny brak szacunku dla bliźnich przyniosły opłakane skutki. Finał „Szkiców węglem” jest smutny i pesymistyczny – sprawcy tragedii nie zostają rozliczeni (bo kto miałby to zrobić?), a Barania Głowa nadal znajduje się w ich rękach. [eszkola.pl].