Podejmowanie decyzji w warunkach niepewności. Planowanie scenariuszowe, reguły decyzyjne i wybrane zastosowania ekonomiczne

W książce poruszono problematykę podejmowania decyzji ekonomicznych w warunkach niepewności. Pokazano, jak różnie można definiować i modelować niepewność. Przedstawiono też liczne definicje pojęć z nią związanych, tj. ryzyka i prawdopodobieństwa. Praca traktuje o grach z naturą opartych na planowaniu scenariuszowym. Pozwala ono ukazać problem decyzyjny w postaci jednej bądź wielu macierzy wypłat zawierających informacje o potencjalnych scenariuszach, możliwych wariantach decyzyjnych i przewidywanych wynikach. W rozprawie dokonano krytycznej analizy istniejących reguł decyzyjnych (możliwość uzyskiwania nielogicznych rozwiązań i bezużytecznych rankingów, niewłaściwe uwzględnienie preferencji decydenta) i zaprezentowano nowe jedno- i wielokryterialne procedury dla decydentów zarówno pasywnych, jak i aktywnych. Rozpatrywano jedynie takie sytuacje, w których podmiot decyzyjny, z uwagi na duży stopień nowości rozwiązywanego problemu i jednokrotną realizację samej decyzji, nie jest w stanie bądź nie zamierza szacować prawdopodobieństwa wystąpienia poszczególnych stanów natury. Przy formułowaniu nowych reguł i modyfikowaniu istniejących metod zadbano przede wszystkim o to, by generowane przez nie rekomendacje odzwierciedlały preferencje decydenta wyrażone między innymi za pomocą współczynnika pesymizmu, wag przypisywanych kryteriom oceny, punktu referencyjnego, użyteczności wypłat i dopuszczalnych odchyleń wypłat od wartości skrajnych. Zaletą proponowanych podejść jest to, iż uwzględniają one strukturę macierzy wypłat (tj. pozycję danej wypłaty na tle pozostałych realizacji wybranego kryterium w obrębie konkretnej decyzji bądź konkretnego scenariusza), asymetryczność wypłat i zróżnicowanie rozstępów wypłat. Autorskie reguły decyzyjne zostały zilustrowane wybranymi zagadnieniami ekonomicznymi (ocena efektywności i rentowności projektów inwestycyjnych, zagadnienie gazeciarza, optymalizacja czasowo-zasobowa projektu, konstrukcja portfela papierów wartościowych).