Pytając, czym jest czytanie i pisanie dla dziecka, pytamy o to, "(...) jak możemy pomóc dziecku jak najszybciej i najefektywniej czerpać z kultury, z całego dorobku ludzkości, z wiedzy o świecie, ze wszystkich dotąd zgromadzonych doświadczeń. Jednocześnie jest to podjęcie całkowicie odmiennego sposobu poznania świata". Czytanie i pisanie to procesy porozumiewania językowego, silnie ze sobą powiązane, które umożliwiają pełną komunikację werbalną. Kształtowane są one systemowo przy zastosowaniu określonych form i metod pracy przewidzianych przez metodykę nauczania wczesnoszkolnego. Dziecko, podejmując trud nauki w klasie pierwszej szkoły podstawowej, jest lub powinno być "wyposażone" w umiejętności i kompetencje umożliwiające podjęcie nauki czytania i pisania. Zatem podstawowym zadaniem nauczyciela w edukacji elementarnej jest znaleźć optymalną dla każdego dziecka drogę do poznania świata liter, ich znaczenia i przydatności. Dlatego sposób wprowadzania dziecka w świat liter, wyrazów i zdań, a w końcu w świat literatury, trzeba zindywidualizować prawidłowo, rozumieć znaczenie znaków graficznych, musi uczyć się na materiale "coś oznaczającym", a nie na materiale bezsensownym, tzn. takim, którego nie rozumie, który nic dla niego nie oznacza. Uczenie się czytania i pisania to w istocie uczenie się nowego języka. Czytanie jest zatem zjawiskiem wieloetapowym, rozłożonym w czasie, angażującym sferę psychomotoryczną dziecka, poznawczą i emocjonalno-motywacyjną.
