Psychologia, medycyna i prawo w zawodach trudnych i niebezpiecznych

Ze wstępu: W szeroko pojętej problematyce bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w środowisku pracy uznanie danej profesji za zawód trudny wiąże się ze wskazaniem na szczególne wymagania formalne i organizacyjne dotyczące aktywności ludzi na przypisanych im stanowiskach pracy. Podkreśla się w tym zakresie konieczność uzyskania odpowiedniego wykształcenia, kwalifikacji i uprawnień, dostrzegając jednocześnie znaczące obciążenia psychofizyczne pracowników, którzy z formalno-prawnego punktu widzenia wstępne warunki zatrudnienia mogą spełniać. (…) O ile pojęcie zawodu trudnego jest szerokie, bo zawiera w sobie aspekty zarówno obiektywnie rozumianej, jak i subiektywnie odczuwanej uciążliwości pracy, o tyle pojęcie zawodu niebezpiecznego jest węższe. Zawiera się niejako w polu semantycznym zawodu trudnego, bo zawód trudny nie zawsze musi być niebezpieczny, ale każdy niebezpieczny jest bezdyskusyjnie trudny. Jest więc wyjątkowy, a wyjątkowość owa wiąże się nie tylko z trudem wykonywania danej pracy, ale także z ryzykiem ciągłego lub okresowego narażania się na utratę tego, co najcenniejsze. Niektóre zawody są po prostu niebezpieczne, bo wykonujący je pracownicy mogą stracić zdrowie, a nawet życie. Wynika to zwykle wprost z obiektywnych warunków, w jakich praca przebiega. (…) Odpowiednie regulacje prawne starają się kodyfikować warunki wykonywania zawodów trudnych i niebezpiecznych, by minimalizować oczywiste w nich ryzyka. Poza regulacjami prawnymi pozostaje jednak percepcja i sens ludzkich zachowań, ocena i wartościowanie ich istoty oraz celu, który, jak się okazuje po lekturze tej monografii zbiorowej, może wynikać po prostu z pasji słusznego działania.