Katalog wystawy prezentowanej w Muzeum Śląskim od 18 maja do 11 sierpnia 2019. Zawiera zarówno reprodukcje ponad 20 rysunków Autora, jak i obszerne teksty specjalistów w dziedzinie sztuki naiwnej/ art brut, którzy snują przed Czytelnikiem opowieść wyjątkową, bo taka jest jedyna i niepowtarzalna historia życia i twórczości Edmunda Monsiela. Tego rodzaju sztuki nie da się bowiem zrozumieć bez przybliżenia się do historii życia samego Autora. Edmund Monsiel urodził się w 1897 roku w Wożuczynie (zabór austriacki) jako piąte z dziewięciorga dzieci Karoliny i Mikołaja. Tam spędził dzieciństwo i większą część życia. Pozostawił po sobie ponad 500 rysunków i szkiców, które historycy sztuki klasyfikują jako art brut lub sztukę naiwną, intuicyjną. Charakterystyczny dla stylu Artysty był motyw głów, w większości z wąsami, pojawiający się na niemal wszystkich rysunkach, pośród nich inne elementy ikonograficzne, czasami wersety, przepełnione głęboką religijnością, a jednocześnie – powstałe prawdopodobnie na skutek traumatycznych doświadczeń drugiej wojny światowej – mało czytelne „maszkary”, „demony”, a zarazem realistyczne twarze Hitlera czy Stalina. Wszystkie te dzieła tworzą swoisty zbiór, który po śmierci Autora został poddany analizie przez psychiatrów, a jego twórca został okrzyknięty schizofrenikiem. Brak jednak dostatecznych podstaw, aby móc postawić jakąkolwiek diagnozę, nie ma bowiem już wśród nas „pacjenta”. Teorii psychiatrów przeczą także wspomnienia sąsiadów i krewnych. To, co pewnego możemy powiedzieć o twórczości Edmunda Monsiela, to fakt, że wielką inspiracją dla Artysty były Kościół, wiara, patriotyzm, ale również bieżące wydarzenia w kraju (można by rzec, że tworzył pewnego rodzaju kronikę, w której jego świat wewnętrzny odbijał się na tle dziejącej się na jego oczach historii). Swoje prace sygnował monogramem artystycznym „EM”. Rysunki Edmunda Monsiela możemy oglądać w galeriach we Francji, Wielkiej Brytanii, w Szwajcarii, w Izraelu oraz w USA. W Polsce znajduje się około 60 prac dostępnych zarówno w muzeach (Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, Muzeum im. J. Malczewskiego w Radomiu, Muzeum Regionalne im. J. Petera w Tomaszowie Lubelskim, Muzeum Śląskie w Katowicach), jak i kolekcjach prywatnych. Negatywy jego prac posiada Instytut Sztuki PAN. Edmund Monsiel jest postacią, która nadal inspiruje poetów (Adam Zagajewski) i artystów (Łukasz Jastrubczak), intryguje historyków sztuki i niezmiennie zastanawia psychiatrów.
