Literatura Polska: Młoda Polska

Młoda Polska była dziełem generacji pisarzy, którzy debiutowali w dwudziestoleciu 1891-1918, czyli pokolenia lat 60., 70. Rozwijała się jako odpowiedź na sytuację ideową, filozoficzną, polityczną i artystyczną do końca wieku, którą młodopolszczanie oceniali negatywnie. Świadczyło o tym poczucie kryzysu wartości i systemów filozoficznych (o charakterze przyrodniczym i materialistycznym). Główną inspirację przedstawiciele Młodej Polski czerpali z filozofii Schopenhauera, Nietzschego i Bergsona. Śmierć, Jacek Malczewski Głównymi ośrodkami życia literacko-artystycznego Młodej Polski stały się Kraków i Lwów, dużego znaczenia nabrało również Zakopane. Natomiast Warszawa została pozbawiona zasadniczych wyznaczników kultury, gdyż po powstaniu styczniowym panowała tam napięta sytuacja. Pomimo tego udało się jej jednak wprowadzić w sztukę młodopolską wybitną prozę (Stefan Żeromski, Władysław Reymont) i przeciętny estetyzm. Młoda Polska była okresem aktywizacji literackiej, przede wszystkim poetyckiej, czasopiśmienniczej, oraz artystycznej. Inspirowano się prądami filozoficznymi (schopenhaueryzm, nietzscheanizm) i estetycznymi. Nawiązywała do immoralizmu, pesymistycznej metafizyki i intuicjonizmu. W latach 1900-1905 nastąpiły przemiany artystyczne i filozoficzne. Bunt modernistyczny i pesymizm zaczęły być wtórne. Leopold Staff ogłosił program poezji aktywnej i optymistycznej. Popularna stała się postać św. Franciszka z Asyżu. Nawet u najwybitniejszych nastąpiło odstąpienie od nastrojowości i nasilenie środków ekspresji. Na łamach typowo młodopolskiego pisma "Chimera" nastąpiło odkrycie poezji Norwida. Na "Młodej Polsce" wzorowali się tacy literaci, jak Witold Gombrowicz czy Jerzy Pilch.