Palmiry:

• 

  majuskula
  Tragedii nie da się wartościować, sprowadzenie brutalnych śmierci wyłącznie do statystyk zawsze sprawia, że czuję jakiś wewnętrzny niepokój. Niemniej jednak uważam też, iż pewne wydarzenia zostają nie tyle zapomniane, co trochę zepchnięte na margines. I mam tutaj na myśli właśnie zbrodnię w Palmirach — małej wsi, której łąka stała się niemym świadkiem morderstw. Morderstw, a ich motywem było wyłącznie pochodzenie ofiar, Polaków, „wrogów Rzeszy”. Przyznaję, ja również posiadałam naprawdę nikłą wiedzę w tej kwestii, dlatego z dużym zain­tere­sowa­niem­ sięgnęłam po książkę autorstwa Mariusza Nowika, dziennikarza i, jak można przeczytać w Internecie, „historyk z wykształcenia i zamiłowania”. Rzeczywiście, już od pierwszych stron czuć, że pan Nowik to osoba wkładająca w swoją pasję całe serce. Bo stworzenie podobnej publikacji wymaga ogromnej znajomości tematu, ale także zaangażowania oraz specyficznego rodzaju czułości, choć banalnie teraz nie brzmię. • Książkę napisano w sposób literacki, niezwykle sugestywny i obrazowy, wypełniony po brzegi szczegółami. Chyba dlatego czytanie zajęło mi stosunkowo dużo czasu — to spory ładunek emocjonalny, musiałam dawkować sobie przyswajane informacje. Z taką tematyką nie da się oswoić, bezsens tych zbrodni poraża za każdym razem. A tutaj oglądamy je oczami więźniów, którym oddano człowieczeństwo. Stają się dla nas żywymi ludźmi, nie kolejnymi numerami na liście ofiar, doskonale rozumiemy ich uczucia, marzenia, tak nagle przerwane przez sadyzm. Nie boję się użyć tego słowa, ponieważ zbrodnie dokładnie zaplanowano, z wręcz matematyczną precyzją, co tylko wzmaga szok. • O Palmirach nikt nigdy nie miał się dowiedzieć. Polana, według badań historyków, została przygotowana specjalnie do morderczych celów. Uznano ją za miejsce idealne: zaciszne, mogące pomieścić mnóstwo mogił. Doły, do których wpadali więźniowie, zabijani jednym strzałem. I rzędy pięknych sosen, sadzonych dla niepoznaki, rzędy drzew — gdyby umiały mówić, to opowiedziałaby o tym, jak wyrosły na łzach. Nawet późniejsze prace ekshumacyjne nie zawsze były w stanie przynieść ukojenie rodzinom pomordowanych, nadal wiele grobów jest podpisanych jako „NN”, bez szans na poznanie ich imion, nazwisk… • Pozycję wydano z wielką dbałością, znajdziemy w środku sporo zdjęć dokumentujących czytany tekst. Konkretne szczególnie zapadło mi w pamięć: twarz gajowego, Adama Herbańskiego, pokazującego pieńki, które oznaczał łuskami naboi. W ten sposób łatwiej było odnaleźć miejsce kaźni. Wiem, to tak właściwie całkiem zwyczajna (na tle innych ze zbioru) fotografia, lecz w połączeniu ze świadomością genialności tego pomysłu daje niesamowity efekt. Oto mężczyzna z grupy osób, która postarała się o odkrycie prawdy. Najb­oleś­niej­szej­ z możliwych, najo­krut­niej­szej­ — ale prawdy. Bo Palmiry w rzeczywistości nie są pojedynczym miejscem, a wieloma. Są symbolem każdego lasu będącego świadkiem polskich śmierci. Ta mult­iwym­iaro­wość­ poszerza perspektywę i jeszcze mocniej eksponuje nasze blizny… • Po „Palmiry. Zabić wszystkich Polaków” powinien sięgnąć tak naprawdę każdy. Chciałabym, aby ta pozycja była, choćby frag­ment­aryc­znie­, czytana w szkołach. Na końcu znajduje się lista z nazwiskami: oto wszyscy pochowani na lokalnym cmentarzu wojskowym. Tyle wycierpieli, teraz wiedza o poniesionej przez nich ofierze znowu wychodzi na światło dzienne. Mariusz Nowik stworzył coś po prostu wybitnego, godnego największej uwagi. Ponownie podkreślę, jak bardzo cieszy mnie fakt, że miałam możliwość zetknięcia się z jego książką. Panie Mariuszu — dziękuję.

  majuskula.blogspot.com

Brak wątków