Edukacja dorosłych wobec społecznego wykluczenia:

We Wprowadzeniu redaktor serii Agnieszka Stopińska-Pająk napisała: „(…) W dyskursie nad wykluczeniem społecznym wszyscy zgodnie dostrzegają edukację jako jeden z najważniejszych czynników, zarówno jako źródło zjawiska – w przypadku utrudnień bądź braku dostępu do edukacji, jak też – jako sposób na ograniczenie i wychodzenie z marginesu społecznego, poprzez tworzenie możliwości i maksymalizowanie dostępu do edukacji w jej różnych formach każdej osobie/grupie. Rola edukacji w procesie wspomagania przeciwstawianiu się wykluczaniu społecznemu jest nie do przecenienia. Właśnie ta ostatnia kwestia jest przedmiotem rozważań zawartych w tekstach 44 tomu BED. Autorzy ukazują rolę edukacji dorosłych, która jako zjawisko powstała właśnie z potrzeb środowisk pozbawionych dostępu do oświaty i jednym z pierwszych jej zadań, dodać należy – ciągle nadal aktualnym, jest tworzenie możliwości życiowych ludziom dorosłym na każdym etapie życia, znajdujących się w różnych sytuacjach osobistych i położeniu. Doświadczenia edukacji dorosłych w tym zakresie są bogate, mogą stanowić inspirację dla podejmowanych współcześnie działań, tym bardziej, iż epoka płynnej nowoczesności/ponowoczesności nie jest wolna od problemów wykluczenia, a wręcz nawet przeciwnie – zmiany, jakie obecnie się dokonują, niejednokrotnie przyczyniają się do pojawiania się coraz to nowych wymiarów wykluczenia społecznego, kulturowego, wykorzenienia, marginalizacji, które są doświadczane przez coraz to nowe grupy społeczne. Pokazanie zatem różnorodnych działań edukacyjnych z perspektywy społecznych praktyk zapobiegania i wspomagania wykluczonych w ich wysiłku włączania się do wspólnoty społecznej uważam jako ważne i potrzebne. Większą część pracy stanowią teksty ukazujące zaangażowanie edukacji dorosłych na rzecz wykluczonych w aspekcie historycznym, co uważam jako szczególnie interesujące podejście Redaktorów. Rzadko bowiem przeszłość edukacji dorosłych jest postrzegana z tej właśnie perspektywy. A ponadto pokazywanie wysiłków walki z wykluczeniem społecznym podejmowanych w przeszłości szczególnie uwydatnia, iż problemy teraźniejsze, są – jak to ujęto w jednym ze śródtytułów – zakotwiczone w przeszłości”.