Masłońskie (gmina Poraj) w dokumentach archiwalnych i wspomnieniach

W VI tomie Historii Lokalnych odkrywamy fragmenty przeszłości wsi, która dziś nazywa się Masłońskie, a kiedyś Masłoński Piec, Smardzów oraz po prostu Masłoń - od nazwiska kuźnika. We wsi przez ponad sto lat istniał wielki piec do wytopu rudy żelaza. Po nim częścią tej miejscowości był zakład produkcji tektury "Natalin", wywodzący swoją nazwę od Natalii, która była żoną założyciela - Leona Hasfelda. W okresie międzywojennym oraz tuż po II wś zakład prowadził Zdzisław Hasfeld - syn Leona. Fabryka od dawna nie istnieje, ale upamiętnia ją nazwa przystanku kolejowego Masłońskie Natalin. Poza nazwą przystanku wyjaśniliśmy początki jego funkcjonowania oraz opisaliśmy domki dróżników znajdujące się przy linii kolejowej od granicy Poraja przez Masłońskie aż do drogi do Ostrowa. Opisujemy niewielkie wzmianki o dawnych młynach znajdujących się w granicach wsi oraz nad rzeką Ordon w kierunku jej źródeł w Zaborzu, a także o młynie, karczmie i kapliczce w Podkuźnicy, która jest częścią Masłońskiego. Z okresu międzywojennego prezentujemy informacje dotyczące m. in. wyborów sołtysów i członków straży ogniowej ochotniczej. Cytujemy też pamiętniki Stanisława Rybaka będące w posiadaniu Towarzystwa Przyjaciół Żarek Letniska. W książce nie unikamy tematów dotąd zupełnie niezbadanych, jak organizacja partyzancka we wsi, która znalazła się podczas II wś w granicach Rzeszy Niemieckiej oraz działalność powojennej polskiej służby bezpieczeństwa. W szerokim zakresie przytaczamy kroniki szkoły podstawowej oraz treści omawiane na zebraniach wiejskich w latach 80-tych XX wieku. Kilka stron poświęcamy pracom pisemnym ks. Stefana Mizery i prof. Grażyny Habrajskiej traktującym o wsi Masłońskie i jej okolicy.